Çin’de Henan ve Yanjing Üniversitelerinde gerçekleştirilen bir bilimsel araştırma, testislerde sperm üretimi ne kadar bozuksa, PCNA değerinin de o kadar fazla düşeceğini gösterdi (Li 2014). Araştırıcılar bir grup hayvanda testislerde sperm yapımını bozan ve apopitoz dediğimiz hücre yıkımına yol açan Quinestrol adlı bir maddeyi denediler. İki hafta bu maddeyi aldıktan sonra testisler çıkarıldı ve sperm sayılarına bakıldı. Neticede, ilacın dozu arttırıldıkça, dokudaki PCNA miktarının da buna paralel olarak düştüğünü, aynı zamanda testislerdeki sperm üretiminin de o derece azaldığını gözlemlediler. Aynı zamanda caspase-3, Bax, Fas ve FasL olarak bilinen hücre ölüm belirteçlerinin de anlamlı derecede arttığı görüldü. Bu sonuçlar da göstermektedir ki; testiste PCNA ne kadar düşmüşse, sperm üretimi de o derece fazla bozulmaktadır. Bu nedenle, PCNA’ya bakarak testislerde sperm üretimindeki bozulmanın da derecesini anlayabileceğiz.
PCNA, hücrelerin çoğalmasında görev alan bir üründür. Bunun eksikliği, hücrenin çoğalmasını da durdurur. Dolayısıyla, testiste de eğer PCNA azalmışsa, sperm hücrelerinin çoğalamayacakları sonucuna varabiliriz. PCNA’da azalmaya yol açan çok sayıda faktör olabilir. Bu çalışmada kullanılan quinestrol de benzer şekilde sperm üretimini bozan hormon benzeri bir maddedir. Üretimini artırmak için bazı tarım ürünlerinde kullanılır. Böyle ürünlerin tüketilmesi de spermler üzerinde olumsuz etkide bulunabilir. Testislerde küçülme, atrofi, sperm sayısında azalma gibi önemli etkileri vardır. Zaten bu nedenle ilaç kullanılmadan yetiştirilmiş, organik besinlerin tüketilmesi önerilir. Buna benzer başka hormon etkili çevresel toksik maddeler de vardır. Annenin gebeliği sırasında bunları alması, doğacak erkek çocuklarda ileride sperm üretimini bozup azoospermiye ve hatta testis tümörlerine yol açabilir. Her ne kadar bu etkileri kanıtlanmış değilse de, elimizdeki veriler bu yönde uyarmakta.
Netice olarak, PCNA testiste sperm üretimini gösteren önemli bir belirteçtir. Azoospermi olgularında eğer bu belirtecin yapımının azaldığı hatta kaybolduğu gösterilirse, ilaçla sperm hücrelerinin artırılmasının da bir sonuç vermeyeceği anlaşılabilir. Ancak burada önemli olan, PCNA’yı yapan genlerin yapısal olarak bozuk olmasıdır. Böyle ise, testis ne kadar tedavi edilirse edilsin, PCNA artmayacağı için spermler de çoğalmayacaktır. Bu nedenle, PCNA ölçümü yapılırken tekniğe dikkat edilmelidir.
Biz de TESE sırasında PCNA ve Lim -15 bakarak, bozulmuş sperm üretiminin tedavi ile düzelip düzelmeyeceğini anlamaya çalışıyoruz.
Detaylı bilgi için: https://www.kaanaydos.com.tr/lim15.html
Prof.Dr. Kaan AYDOS
