Sağlıklı bir yaşam için her organımız gibi testislerin de kendine has bir önemi vardır. Bu konu en başta çocuk sahibi olmaya niyetlenen erkekleri ilgilendirir. Çünkü testisler sperm üretiminin gerçekleştiği yer olup, yeterli çalışmaması durumunda kısırlık sorunu ortaya çıkar. Diğer yandan, salgıladığı testosteron hormonuyla erkeğin hem bedensel hem de cinsel yönden sağlıklı olmasında temel rol oynar. Ancak bütün bunları yanı sıra, nadir rastlanılan ancak hayati önem taşıyan bazı hastalıkların ilk belirtilerine de yine testiste rastlayabiliriz. İşte bundan dolayı testislerin aralıklı olarak muayenesi sağlığımız açısından büyük önem taşır.
Her erkek testislerini kendisi muayene edebilir. Şayet şüpheli bir durum varsa doktor kontrolüne giderek bunun nedeni araştırılır. Testis muayenesinin banyo sonrasında ayakta ve ayna karşısında yapılması daha anlamlı olur. Çünkü testislerin içinde yerleştiği skrotum kesesi sıcağın etkisi ile gevşeyip sarkacağı için yapısındaki bozuklukların saptanması da kolaylaşacaktır. Bu sırada önce cilt üzerindeki değişikliklere dikkat edilmeli. Solucan şeklinde damar kıvrıntıları varikosel olabilir. Kıl kökü iltihapları, sebase kistler, mantar ya da daha nadir görülen diğer deri lezyonları bu sayede fark edilebilir. Siğil şeklinde kendini gösteren ve HPV olarak bilinen viral deri hastalığı tüm dünyada cinsel yolla en sık bulaşan hastalıklar arasındadır. Yine sıklıkla karşılaştığımız egzomatöz veya alerjik hastalıklarda da deride kırmızı, pullanma şeklinde döküntüler bulunabilir. Kırmızı, mor, gittikçe büyüyen benler melanom dediğimiz cilt tümörü olabilir. Kısacası, deride göreceğiniz döküntüler veya yaralar bir cildiye uzmanına başvurmanız için sizi uyarmalı.
İlk gözleminizi takiben parmaklar fazla sıkmayacak şekilde testis üzerinde nazikçe gezdirilir. Normalde testis yüzeyinin pürüzsüz ve düz, kıvamının ise yumuşak olması beklenir. Arka yüzüne yapışık elinize gelen yumuşak doku epididimdir, geçirilen iltihaplarına bağlı olarak üzerinde bazen sert yumrular hissedebilirsiniz. Sperm akışında tıkanıklık yaratarak kısırlık nedeni olabilir. Sıklıkla sol taraf olmak üzere testislerden birinin diğerinden yaklaşık bir parmak sarkık bulunması normaldir. Yine hafif boyut farklılıkları da endişelenmenizi gerektirmez. Ama elinize sert bir kitle geliyorsa, yüzeyi pürüzlü ve düzensiz hissediliyorsa ya da aralarında aşırı boyut farkı varsa bu önemli olabilir. Testis kanserinin ilk belirtisi budur. Özellikle 35-50 yaşları arasında, testiste yeni başlayan ağrısız bir sertlik fark ederseniz mutlaka doktorunuza müracaat edin. Ancak hemen endişe etmeyin, bunların bir kısmı orşit gibi iltihaplara ya da diğer iyi huylu tümörlere de ait olabilir. Testisten biyopsi alınmışsa veya TESE ameliyatı geçirmişseniz geride kalan nedbe dokusu da benzer şekilde hissedilir. Testisin çevresindeki dokulardan kaynaklanan içi sıvı dolu kistler de ciddi bir önem taşımazlar. Zamanında müdahale edilirse, testis kanserlerinden tamamen kurtulmak mümkündür. Zaman zaman testisleri muayene etmeli derken asıl vurgulamak istediğimiz de zaten budur.
Testisin uzun boyutu yaklaşık 5 cm, eni ise 3 cm civarındadır. 1-2 cm gibi çok küçük olması hormon eksikliği veya Klinefelter gibi genetik kusurlara bağlı olabilir. Genellikle tek tarafta olmak üzere testisin aşırı büyüdüğü bir diğer anormallik ise hidroseldir. Testis etrafında sıvı birikmesinin yol açtığı hidrosel düzgün yüzeyli, yumuşak bir kitle şeklinde kendini belli eder. Çok rahatsız ediyorsa cerrahi yolla tedavisi mümkündür.
Sıradan muayene sırasında dikkat çeken bir durum da testisin yerinde olmamasıdır. İnmemiş testisler daha bebeklik döneminde anlaşılabilmekle birlikte, bazen ileri yaşlara kadar fark edilmeden kalabilir. Testislerin zamanında yerine inmemiş olması kısırlığın başta gelen nedenlerindendir. Karın içinde kalan testiste gelişen kanserlerde daha tanı konmasına fırsat kalmadan ileri evrelere atlama tehlikesi vardır. Bir diğer riski ise bunların iltihapları veya torsiyon dediğimiz kendi etrafında dönmeleri halinde ortaya çıkan şiddetli ağrıların başka hastalıklarla karıştırılmasıdır.
Netice olarak, en azından ayda bir kez testisinizi muayene edin. Geç kalındığında büyük sıkıntı çıkaracak, ancak erken tanı ile tamamen kurtulabileceğiniz çoğu hastalık bu şekilde fark edilebilecektir.
Bu yazı https://www.fanatik.com.tr/ sayfasında yayınlandı
Resim: https://www.testicularcancerawarenessfoundation.org/self-exam
