L-arjinin bir aminoasittir, yani vücudumuzdaki proteinlerin önemli bir parçası. Proteinleri bina duvarına benzetirseniz, aminoasitler duvarı yapan tuğlalardır. Arada eksik tuğla olursa, bina çöker. İşte, aminoasitler bu bakımdan vücudumuzun çok önemli yapı taşları olarak kabul edilir. L-arjinin de bunlardan biri. 2 önemli görevi vardır; birincisi spermin enerjisini sağlamak, ikincisi ise spermi oksidatif stresin zararlı etkilerinden korumak.
Bir sperm hücresinin yumurtayı dölleyebilmesi için önce içine girmesi gerekir. Bunu ise bir yandan kuvvetli kuyruk hareketleri ile yumurtanın zarlarını zorlayarak yani mekanik yolla, bir yandan da başın ön kısmında yerleşmiş ve akrozom olarak bilinen kesenin açılmasıyla dışarı çıkan enzimlerin kimyasal yolla zarları eritmesiyle gerçekleştirir. Gerek mekanik gerekse kimyasal işlemler enerji gerektiren olaylardır. Yani spermin bunları yapabilmesi için enerjiye ihtiyacı bulunur. Sperm enerjisinin önemli bir kısmını şekeri yakarak kazanır. İşte L-arjinin, glükoliz olarak bilinen bu şeker yakılması reaksiyonunun temel hammaddesidir. Ortamda bulunan nitrikoksit sentetaz adlı enzim L-arjininden nitrikoksit adlı bir molekülün yapılmasını sağlar. Nitrikoksit ise daha fazla şekerin yakılmasıyla depolanan enerji miktarını artırırken, aynı zamanda oksidatif stres neticesi açığa çıkan zararlı oksijen moleküllerinin sperme hasar vermesini de önler. Bu şekilde spermin sağlığı korunarak, embriyo gelişimini başlatmak üzere yumurtaya girmeleri de kolaylaştırılmış olur.
L-arjinin’in sperm hareketi ve DNA hasarı üzerine olumlu etkileri çok sayıda çalışmada gösterilmiştir. Bunun yanı
sıra cinsel fonksiyonlar üzerinde de etkisi bulunur. Yarı-esansiyel besinler grubundan olup, ihtiyacın arttığı durumlarda dışarıdan da alınması gereken arjinin en fazla hindi ve tavuk eti ile kabak çekirdeği, yer fıstığı, süt, nohut, bezelye ve mercimekte bulunur. Yeterli olmazsa ilave kaynaklarla desteklenmesi gerekir.
L-arjinin kimlerde kullanılmalı? Çocuk sahibi olmayı bekleyen her erkekte arjininin faydalı olması düşünülemez. Ancak bir grup erkekte faydası olacaktır. İşte önemli olan da asıl fayda görecek bu olguları seçebilmektir. Şayet sperm mitokondrisinin enerji kapasitesinde azalma gösterilmişse ya da oksidatif stresin varlığı ortaya çıkarılmışsa o zaman bunun kullanılmasından fayda beklenmeli. Günümüzde sperm sağlığının bu yönlerini değerlendirecek güvenilir testler mevcut. Her hastalığın tedavisinde olduğu gibi kısırlık tedavisinde de sorunun gerçek kaynağı ortaya çıkarıldıktan sonra buna uygun bir tedavi başlanılırsa, o zaman baba adaylarının da hayalleri gerçekleşmiş olur. Gereksiz yere aşırı miktarda alınması ciddi yan etki yaratabilir. Bunlar arasında tansiyon düşüklüğü, baş ağrısı, varsa gut belirtilerinde şiddetlenme, herpes enfeksiyonu geçirenlerde yeniden tutulum, diyare, sindirim bozuklukları karşılaşılabilecek başlıca sorunlardır. Dolayısıyla L-arjinin, ilgili testlerle ihtiyaç olduğu ortaya konulan olgularda, uygun doz ve süreye dikkat edilerek kullanılırsa sperm sağlığı bakımından faydalı olabilir.
Bu yazı https://www.hurriyet.com.tr/aile sayfasında yayınlandı.
Resimler https://openclipart.org/
