Sağlıklı beslenmenin üreme başarısındaki önemini biliyoruz. Yediklerimizle vücuda giren vitamin, mineral, protein gibi çok sayıda besin maddesi değişik yollarla testiste sperm üretimini ve kalitesini iyileştirerek bu erkeklerin eşlerini gebe bırakma şansını artırmakta. Bunların yanı sıra bir de bağırsaklarımızda yaşayan milyonlarca bakteri vardır ki, üreme sağlığının sürdürülmesinde kendi başlarına görev yaparlar. Son zamanlarda, sindirim sistemi yoluyla kısırlıktan korunmada yeni bir kaynak olarak postbiyotikler gösterilmekte. Nedir bu postbiyotikler?
Probiyotikler, bağırsaklarımızda yaşayan yararlı ya da dost bakteriler olup, herhangi bir enfeksiyona neden olmaksızın beden sağlığının idamesinde rol oynarlar. Diğer yandan prebiyotikler, böyle dost bakterilerin beslenmesini sağlayan, çoğunluğunu lifli gıdaların oluşturduğu besin maddeleridir. Kuru baklagiller, muz, pırasa, buğday, çavdar, kuşkonmaz, enginar gibi sindirilmeyen lifli bitkisel besinler doğal prebiyotik kaynaklarıdır. Postbiyotikler ise bu kaynaklarla beslenen yararlı bakterilerin ürettiği ya da bunlardan artakalan biyoaktif ürünlerdir. Her ne kadar bakteri artıkları gibi görülse de postbiyotiklerin beden sağlığı üzerinde son derece önemli faydaları bulunur. Testis de bu faydalardan payını almakta.
Aynen bağırsakta olduğu gibi, testiste de bir grup yararlı mikroorganizma bulunur. Bağırsak duvarından sızarak gelen ve probiyotik olarak adlandırdığımız Actinobacteria, Bacteroidetes, Firmicutes, Proteobacteria gibi çok sayıda bakteri testiste özel bir mikrobik flora oluşturarak bir yandan testosteron yapımını bir yandan da sperm üretimini düzenlerler. Yapılan araştırmalar bu mikroorganizmaların yetersiz kaldığı durumlarda sperm kalitesinin de bozulduğunu, neticede kısırlığa yol açabileceğini ortaya çıkardı. Probiyotikler canlı mikroorganizmalar oldukları için tedavide de bu şekilde alınmaları gerekir. Oysa bu mikroorganizmaların ortama verdiği bileşikler veya öldükleri zaman açığa çıkan hücre parçacıkları da kullanılırsa aynı şekilde fayda sağlanabilecektir. İşte postbiyotikler, bu yolla elde edilmiş ürünler olup hem saklama hem de kullanma kolaylığı bakımından daha elverişli oldukları önerilir.
Postbiyotiklerin vücudun bağışıklık sistemini güçlendirdiği, allerjiden koruduğu, fazla kilolardan kurtardığı, kan şekerini düşürdüğü hatta kalp hastalıklarına yakalanma riskini azalttığı ve kansere karşı da direnci artırdığı gösterildi. Kısırlık tedavisindeki yeri ise henüz araştırma konusu. Ama probiyotiklerin bu konudaki faydaları göz önüne alındığında üreme sağlığındaki bozulmaların düzeltilmesinde postbiyotiklerin önemli bir yeri olacağını da söyleyebiliriz. Günümüzde postbiyotikler, probiyotik bakterilerin öldürülmesiyle açığa çıkan ürünlerden elde edilmekte. Henüz hazır preparatlar şeklinde kullanımı yaygınlaşmış değil. Ancak şimdilik fermente süt ürünleri yoğurt, peynir, kefir, ayran gibi probiyotiklere diyet alışkanlığımızda yer vererek, bunların postbiyotik ürünlerinden de faydalanabiliriz.
Bu yazı https://m.sabah.com.tr/ sitesinde yayınlandı
Resim: https://openclipart.org/
