Son günlerde en önemli sorunumuz olan corona virüsü, ya da açık adıyla COVID-19, üreme sağlığı için bir tehdit oluşturuyor mu? Henüz elimizde yeterli veri olmadığı için kesin bir şey söylemek mümkün olmamakla birlikte, bu konuda değişik uzman görüşleri bildirilmeye başladı. Geçen hafta Newsweek dergisinde çıkan haberde, Çin’li uzmanlara göre bu virüsün tutunacağı reseptörler testiste de bulunmakta. MedRxiv’de yayınlanan makalelerinde uzmanlar corona virüsünün organlarda ACE2 reseptörüne bağlanarak yerleştiğini, bu reseptörlerin testiste de bulunduğunu bildirmekteler. Aslında HIV, HBV ya da kabakulak virüsleri de testise yerleşebilir. Geçen yıllarda tanıştığımız SARS virüsü de corona virüsünün yakın akrabası olup, yakalanan hastaların testislerinde hasar meydana getirdiği görülmüştü. Uzmanlar, bugüne kadar coronaya yakalanan erkeklerin testisleri ile ilgili bir sorunun bildirilmediğini ama teorik olarak ileriki yıllarda bu etkisinin ortaya çıkabileceği uyarısında bulunmakta. Virüs tespit edilen hastalardan gelecek sonuçlar toplandığında daha kesin bir kanıya varılabilecek. İngiltere’de Sheffield Üniversitesinden ve MRC Üreme Sağlığı Merkezinden yapılan açıklamalarda, mevcut verilerin corona virüsünün erkekte kısırlığa yol açıp açmadığı konusunun henüz spekülatif olduğu, ama yine de ciddiye alınıp dikkat edilmesi gerektiği vurgulanmakta.
Uzmanlara göre şimdilik yapılacak fazla bir şey yok; genel sağlık durumu bozulan ve üst solunum yolu hastalığı belirtileri veren, ateş yükselmesi gösteren olgular derhal gözlem altına alınıp tedavilerine başlanmalı. Özellikle yüksek ateş sperm üretimi için çok önemli bir tehdittir. Testisler normalde vücut ısısından 3-4 derece daha düşük ortamda bulunurlar. Bunun üzerinde ısısının yükselmesi sperm üretimini bozar. Bu sadece viral hastalıklarda değil, diğer nedenlerle ateşin yükseldiği ya da uzun süre sıcağa maruz kalındığı durumlarda da geçerlidir. Ancak virüsler hücre içine girerek çoğalabildikleri için, sadece ateş değil, virüsün kendisi de sperm üretimini bozabilir.
Geçenlerde ASRM (American Society for Reproductive Medicine) ve SART (Society for Assisted Reproductive Technologies)’den yapılan duyurularda da konunun önemi vurgulandı ve acil önlemler bildirildi. Buna göre gebe olanlar ya da çocuk sahibi olmak için tedavi arayışında olan erkek ve kadınlar çok dikkat etmeli, corona vakalarının bulunduğu bölgelere seyahat etmekten kaçınmalılar. Özellikle şüpheli şahıslarla temastan uzak durmalılar. Gerekirse yumurta ya da embriyolar dondurularak, hastalık olmadığı gösterilene kadar saklanmalı.
Netice olarak, corona virüsü sadece hayatı tehdit etmekle kalmayıp, uzun dönemde üreme fonksiyonlarını da bozarak kısırlık olasılığını artırabilme riski taşımakta. Bu nedenle ilgili organlarca bildirilen korunma tedbirlerine çok titizlikle uyulmalı, en ufak bir şüphede sağlık kurumlarına başvurmalıdır.
Bu yazı https://www.hurriyet.com.tr/aile/ebeveyn/saglik/corona-virusu-kisirlik-yapar-mi-41466478 sayfasında yayınlanmıştır.
