Çocuk sahibi olmaya niyetlenen çiftlerin en merak ettikleri konu hiç kuşkusuz beklemekle ileride doğal yolla bebeklerinin olup olmayacağı. Bunu ne yaparsak yapalım kesin olarak bilemeyiz. Ama şunu bilebiliriz; hiç bir şekilde doğal yolla gebeliğin sağlanamayacağı bir sorun olup olmadığını. Ancak bunu da ortaya çıkarabilmek için bazı tetkikler gerekir. Oysa, evlendikten sonra çiftlerin büyük kısmı doğal yolla çocuk sahibi olabiliyor, sadece %15’inde gebelik gelişmez. Bu yüzden de evliliğin daha ilk gününde tetkiklere başlanması önerilmez. En az 1 yıl geçer, hala gebelik görülmezse o zaman her iki eş de incelemeye alınır.
Erken tedavi ne zaman gerekir?
Ama yine de bazı durumlar vardır ki, 1 yıl beklense de kesinlik doğal yolla gebelik gelişmeyecek, mutlaka bir tedavi gerekecektir. Erkekte testisler yerinde değilse ya da çok küçükse, çocuklukta geçirdiği hastalıklar nedeniyle kemoterapi ya da ışın tedavisi almışsa, ergenlikte testisleri tutan enfeksiyon hastalıkları geçirmişse, testislerden bir ameliyat olmuşsa, vücutta kıllanmada ve sakal çıkmasında yetersizlik varsa, meni gelmiyor ya da bir kaç damla gibi çok az hacimde çıkıyorsa ya da cinsel ilişkiye girmekte sorun varsa işte o zaman bir yılı beklemeden doktor kontrolüne girmekte fayda var. Problem neyse bulunur ve tedavi edilirse boşuna beklenilmemiş olunur. Örneğin kanallarda tıkanıklık varsa, açılır ve hemen arkasından da doğal yolla gebelik görülebilir. Veya hipogonadizim vardır, eksik hormonlar yerine konursa yeterli sperm çıkışı sağlanarak çocuk olması beklenebilir. Aynı şekilde kadında da adet düzensizlikleri ya da geçirilen jinekolojik hastalıklar, ameliyatlar ve yaşın ilerlemiş olması erkenden müdahale edilmesini gerektiren bazı durumlardır.
Bir yıldan sonra ne yapmalı?
Yukarıda saydığımız durumlar yok, ama bir yıl da beklenildi ve hala bir gebelik gelişmediyse ne yapmalı? Burada en önemli husus, azospermi olup olmadığıdır. Azospermi varsa, beklemekle çocuk olmayacağı aşikar. Ya tedavi ile sperm çıkışı sağlanıp sonrasında beklenir ya da doğrudan testislerden alınacak spermlerle tüp bebeğe geçilir. Bunu anlamın tek yolu bir sperm tahlilidir. Tahlilde azoospermi yoksa, ne kadar az da çıksa doğal yolla gebelik şansı vardır. Tabii ki tek tük sperm çıkan erkeklerde bu şans çok düşük olacaktır ama nadir de olsa örneklerini görüyoruz. İdeali, sperm kalitesini düzelterek doğal yolla gebeliğin beklenmesidir.
Tahlilde sperm değerleri normalse ya da normale yakınsa, doğal yol şansı daha fazla demektir. Böyle çiftlerde beklemekle her ay için gebe kalma olasılığı %20 civarındadır. Ancak son zamanlarda oksidatif strese bağlı sperm kalitesinde bozulmaya sık rastlıyoruz. Böyle bir durum tespit edilir ve tedavi ile düzeltildikten sonra beklenirse, gebelik şansı da artar.
Gebelik için bekleme süresi ne kadar olmalı?
Burada belirleyici olan en önemli faktör kadın eşte yaş ve yumurta rezervidir. Bunları bir jinekoloğa muayene olarak aydınlatmak gerekir. Erkek bakımından yaş bu derece önemli sorun teşkil etmez. Yine de ileri yaş erkeklerde sperm kalitesi de bozulabileceği için bir tedbir almakta fayda var. Bunların dışında her şey yolunda ise 6 ay beklenip, olmazsa tüp bebeğe geçilmesi önerilir. Çünkü doğal yolla aşamayacağımız ama tanı da koyamayacağımız çok sayıda neden vardır. Bunların bir kısmı tüp bebekle aşılabilir ve kısa sürede çocuk olabilir. Ancak yine de tüp bebeğin başarısı bir seferde en fazla %50 olup, çiftlerin yaklaşık yarısında tekrarlamak gerekebilir. Ama spermde bir sorun yoksa, tüp bebek tutmasa da doğal yolla gebelik yine de mümkündür ve hatta başarısız tüp bebek denemelerinin ardından doğal yolla gebe kalma şansı da daha fazla olur.
Neticede, yerinde kararlar alarak ve doğru tanı koyup, buna uygun bir tedavi planı yapılırsa, doğal yolla çocuk sahibi olma şansı her zaman vardır. Olmazsa tüp bebek yardım eder.
Bu yazı https://www.hurriyet.com.tr/aile sayfasında yayınlandı
Resim: https://openclipart.org
