Sperm tahlil sonucuna bakıldığında en sıkıntılı tanı hiç kuşkusuz azoospermi olduğunun anlaşılmasıdır. Bunun anlamı, ölü ya da canlı hiç olgun sperm hücresi çıkmıyor demektir. Şayet sperm yoksa doğal yolla çocuk olması da beklenmez. Yaklaşık tüm erkek nüfusunun %1’inde bulunur. Çocuğumuz olmuyor diye müracaat eden her 10 erkekten ise birinde karşımıza çıkar. Tedavi ile sperm çıkışının sağlanabileceği hormonal eksiklik ya da kanal tıkanıklığı olanları çıkarırsak, azospermili erkeklerin büyük kısmında baba olabilmeleri sadece testislerden alınacak spermlere bağlı kalmakta. Testislerde sperm aramak için kullanılan yöntemlerin başında ise, mikroskop altında yapılan mikroTESE ameliyatı gelir.
MikroTESE işleminde aradığımız, kuyruklu, canlı, olgun sperm hücresi olan spermatozoadır. Ancak ne yazık ki her ameliyatta olgun sperm hücresi çıkmayabilir. Azoosperminin nedenine bağlı olarak spermatozoa bulma şansı %30 ile %60 arasında değişir. Her ne kadar geri kalan olgularda kuyruk gelişimi yetersiz hücrelerle ROSİ tekniği kullanılarak tüp bebek yapılmaktaysa da, ideal olanı olgun, kuyruklu hücrelerin kullanılmasıdır.
MikroTESE nasıl yapılır?
MikroTESE ameliyatında hasta uyutulur ve testis kordonu lokal anestetiklerle uyuşturulur. Bu şekilde ortalama 45-60 dakika sürecek olan işlem sırasında hiç ağrı hissedilmez. Testislerin içinde bulunduğu skrotum kesesi açılır ve en uygun olan testis seçilerek kılıfı üzerinden yapılan kesi ile içerisindeki dokular görünür hale getirilir. Daha sonra ameliyat mikroskobu altında 20-30 kat büyütülerek, içinde sperm üretiminin gerçekleştiği tüpçükler dikkatle incelenir. Bu incelemede amaç, içinde olgun sperm bulunan tüpçüklerin seçilmesidir. Bunlar diğerlerinden daha geniş, opak, beyaz bir görünüme sahip olup, büyük olasılıkla olgun sperm de içermektedirler. En uygun olanlarından kısa bir parça kesilerek, besleyici medyum içine alınır. Laboratuvarda da bu tüpçükler parçalanarak içinden sperm hücreleri ayrıştırılır ve ileride tüp bebek sırasında yumurta içine enjekte edilmek üzere saklanır. Her iki testis de dikkatlice araştırıldıktan sonra kesilen yerler dikilir ve işleme son verilir.
MikroTESE işlemi testise zarar verir mi?
Dikkatli ve tekniğine uygun yapılırsa ciddi bir sorun yaratmaz. Bir kaç gün süren hafif şişlik ve ağrı hissi görülse de, antiinflamatuvar ve analjeziklerle kısa sürede kaybolur. Ama ne de olsa bir ameliyattır ve her ameliyatta olduğu gibi bunun da kanama, iltihaplanma gibi bazen istenmeyen komplikasyonları ortaya çıkabilir. Çok küçük testislerde doku kaybına bağlı testosteron hormonunda düşme olabilir ama zamanla vücut bunu dengeleyerek normale döner. Dönmezse, dışarıdan testosteron desteği ile telafi edilir. Ancak bunlar sık karşılaşılan durumlar olmayıp, genellikle erken ayağa kalkma, fazla hareket etme ve yara hijyenine dikkat etmeme sonucu görülür. Ameliyathanenin yeterli donanıma sahip olması, bir anestezi uzmanının eşliğinde yapılması, mikroskop kullanılması ve ameliyat sonrası tedbirlerine uyulması sağlıklı bir TESE ameliyatının en önemli koşullarıdır.
Kaç kez TESE ameliyatı olunabilir?
Hiç kuşkusuz her ameliyat, testiste bir miktar harabiyet yaratacaktır. O nedenle ilk ameliyat çok önemlidir. Önceden iyi bir hazırlık yapılır, nedene ve tedaviye yönelik gereken tahliller istenir, sperm üretimini düzeltecek uygun protokollere göre bir tedavi uygulanır ve ameliyatta da daha sonraki denemelere yetecek kadar hücre elde edilip saklanabilirse bir daha TESE yapılmasına da ihtiyaç duyulmaz. Yine de, tekniğine uygun yapılır ve gerekli özen gösterilirse tekrarlayan TESE’ler kalıcı bir hasar bırakmaz.
Netice olarak mikroTESE ameliyatı, bir yandan çocuk sahibi olmak isteyen azoospermili erkeklerin baba olmaları için büyük bir fırsat yaratırken diğer taraftan da gelecekteki kök hücre tedavilerinin temelini oluşturmuşur. Ameliyat öncesi hasta hazırlığı, ameliyat koşulları ve ameliyat sonrası bakım başarılı bir uygulamanın temel dayanaklarıdır.
Bu yazı https://www.hurriyet.com.tr/aile/ sayfasında yayınlandı
