Kök hücreden çocuk sahibi olunmasında yeni bir gelişme de Çin’den geldi. Geçtiğimiz hafta içinde tüm dünyada basın organlarında aynı anda duyurulan bu habere göre, araştırıcılar bir farenin deri hücresini alıp, yeniden programladıktan sonra, tamamen sağlıklı bir yavrunun dünyaya geldiğini gösterdiler.
Bu yöntem biri “Chinese Academy of Sciences and Shanghai Jiao Tong” üniversitesinde görevli Qi Zhou ve Fanyi Zeng isimli araştırıcılar, diğeri ise “National Institute of Biological Sciences” dan Shaorong Gao tarafından, iki ayrı üniversitede aynı tarihlerde gerçekleştirildi. Çalışmalar “Cell Stem Cell, 23 July 2009” ve “Nature, 23 July 2009” dergilerinde yayınlandılar.
Teknik olarak; önce bir farenin cildinden çok sayıda hücre topladılar. Her bir hücreye 4 yeni gen enjekte ederek, bunların cilt hücresi olarak hafızalarını sildiler. Böylelikle, sanki yeni oluşmuş bir hücre gibi, her yöne farklılaşabileceklerdi. Her ne kadar deriden alınan hücrelerin sadece %0.01 kadarı yeniden programlama tedavisine yeterli cevap verdilerse de, yavru oluşturmak için yeterli sayıda hücre elde etmek mümkün olmuştu. Daha sonra, normal iki farenin çiftleşmesinden oluşmuş sağlıklı bir embriyoyu aldılar ve bölünerek içlerinde sadece iki adet hücre oluşmasına izin verecek kadar yaşattılar. İşte, bu embriyonun içine de, deriden alıp yeniden programladıkları hücreyi yerleştirdiler.
Bir süre sonra bu embriyoları dişiye naklettiler. Dişi normal gebeliğini tamamladı ve sağlıklı bir yavru dünyaya getirdi. Daha da ilginci, dünyaya gelen farelerden “Tiny” adını verdikleri erkek, dişisiyle çiftleştirildiğinde, bir de sağlıklı yavru sahibi olmuştu!
“Eğer…”, diyor araştırıcılar, “…biz bu deri hücrelerini enjekte etmeseydik, alıcı olarak kullandığımız embriyolar hiçbir zaman normal bir yavru durumuna gelişemeyecekti. Bu durumda bizim oluşturduğumuz yavru, tamamen deri hücresi alınan fareye ait olmalı.” Dünyaya gelen yavrunun genetik testleri de %96 oranında derisini veren baba fareyle uyumlu çıktı. Yine de %4 gibi bir farklı gen söz konusu. Ama bu %4’lük genlerin de yavrunun gerçek babasının kimliği konusunda melez denilmesini gerektirmeyeceği savunulmakta.
Araştırıcılar, ciltten aldıkları bu tür hücrelere “Uyarılmış Çok yönlü Kök hücre; induced pluripotent stem cells, ya da iPS cells” adını vermekteler. Her ne kadar çalışmalardan birinde 400 denemede bir, diğer çalışmada ise 1500 denemede 22 yavru doğurtulabilmiş olsa da, daha önce kopyalanmış koyun Dolly’nin aksine, bu yeni tekniğin daha güvenilir olduğu ve çocuk dünyaya getirmede yeni bir dönem açacağı ileri sürülmekte.
Resim: http://www.time.com/time/health/article/0,8599,1912375,00.html
Kaynak: Time Dergisi http://www.time.com/time/health/article/0,8599,1912375,00.html
