Kısırlık nedeniyle tedavi arayışına giren çiftleri endişelendiren konulardan biri de fiziksel aktivitelerin sperm değerlerini bozup bozmadığıdır. Günümüz yaşantısında gerek vücut geliştirme amacıyla olsun gerekse sağlıklı yaşam ihtiyacından dolayı, egzersiz çalışmalarına ilgide bir artışı görülmekte. Bunlar arasında değişik sporlar dallarını da sayabiliriz. Aslında sağlıklı bir vücut için sporun önemi tartışılmaz. Ancak her şeyde olduğu gibi sportif aktivitelerde aşırıya kaçmak başka yönlerden ters etki de gösterebilir. O nedenle belli bir program içerisinde yapılması önerilir.
Bilimsel araştırmalar, yüksek efor gerektiren fiziksel aktivitelerin belli aralıklarla ve sürekli şekilde yapılmasının erkeğin üreme kapasitesini artırdığını göstermekte. Örneğin bir grup erkekte, haftada 3 gün süreyle, 2 saat yapılacak koşu-bandı çalışmaları sonucunda 3. aydan başlayarak sperm değerlerinde anlamlı bir düzelme olduğu anlaşıldı. Bu şekilde salon çalışmalarının yanı sıra aerobik ya da açık havada koşma, yüzme gibi serbest aktivitelerin de benzer faydaları olduğu değişik kaynaklarca bildirilmiştir. Fiziksel beden aktiviteleri enerji yakması sonucu yağ dokusunu eriterek, vücut-kütle indeksinde azalma yapar. Bunun yansıması ise aşırı kilolardan kurtulmak ve bel çevresinin incelmesi şeklinde olur. Bu sırada spermlerin içinde yüzdüğü sıvıda bazı zararlı metabolitlerin de azaldığını görüyoruz. Çünkü vücutta biriken yağ dokusu, sitokin olarak bilinen bazı kan ürünlerinin artmasına yol açar. Sitokinler ise kan yoluyla testise ulaşıp, ortamda iltihap hücreleri yani lökositleri toplar. İşte, oksidatif stresin temel kaynağı bu lökositlerdir. Oysa fiziksel aktivite sırasında kasların çalışması sitokin artışını önleyerek, neticede testislerde zararlı metabolitlerin birikiminin ve buna bağlı sperm DNA hasarlarının da önüne geçmiş olur. Diğer yandan, fiziksel aktivite sırasında kan dolaşımındaki hızlanma testislerin oksijen ile beslenmesini de dengeleyecektir. Hepsi birlikte, sperm üretiminin sağlıklı şekilde sürdürülmesine yardımcı olur.
Ancak araştırıcılar, fayda görülebilmesi için fiziksel aktivitelere düzenli olarak devam edilmesi gerektiğini belirtmekte. Ayrıca, bunun belli bir program çerçevesinde yapılması da çok önemlidir. Çünkü aşırı beden hareketleri kortizon ve adrenalin çıkışını hızlandırarak tam tersine vücutta hormonal dengeyi bozup sperm üretimini baskılayabilir. Uzun süreli bisiklet kullananlarda, dikkat edilmezse testislerin sıkışmaya bağlı hasar görme olasılığı da vardır. Ya da halter gibi ıkınmaya bağlı karın içi basıncını artıran hareketlerin testislerden kirli kan taşıyan damarlarda akımı tersine çevirerek varikoselin ilerlemesine yol açması da mümkündür. Bu nedenle, haftada 3 gün yapılacak ve 2 saatle sınırlı egzersizlerin sperm sağlığı yönünde olumlu etkisi olduğu önerilmekte. Araştırma sonuçları, sportif faaliyetlerin sağlıklı sonuç vermesi için beraberinde sağlıklı bir yaşam tarzı ve beslenme alışkanlığı olmasının da önemini vurgulamakta.
Kısacası, aşırıya kaçmamak kaydıyla düzenli fiziksel aktiviteler ve spor uğraşları erkekte üreme başarısını artırıcı yönde olumlu etki gösterir. Hiç şüphesiz sadece bu yetmez, beraberinde sağlıklı bir yaşam tarzı, dengeli beslenme, sigaradan ve alkol alışkanlığının terk edilmesi gibi tedbirlere de uyulması son derece önemlidir.
Bu yazı https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/ sayfasında yayınlandı
Resim: https://openclipart.org/
