Kaan Aydos
Yeni ROSI tekniği azoospermi tedavisinde umutlarımızı da artırdı. Daha önce TESE ile olgun sperm çıkmayıp iptal edilen tüp bebek olgularında da yeni bir şans doğdu. Bu şekilde yaklaşık %10 civarında gebelik başarılabilmekte. Ancak her azospermi hastasının bu tedaviden fayda görmesi beklenmez. Bu nedenle de bazı ön tetkikler yapılarak olgular seçilirse, sonuç alma olasılığı artırılabilir. Azospermi tedavisinde önerdiğim protokol genel hatlarıyla şu şekilde olmakta:
- Önce, tedavi ile doğal yolla sperm çıkışı sağlanabilir mi, bu araştırılır. Tedavi sonrası doğal yolla sperm çıkabilecek durumlar; hipogonadotropik hipogonadizm, kanal tıkanıklıkları ve çok ileri derece varikosel bulunmasıdır. Bu durumların doğru tanısı konabilirse, tedavi edilerek bir süre sperm çıkması için takip edilebilir.
- Yukarıdaki şartlar yoksa, nonobstrüktif azospermi var demektir, yani testislerde sperm üretiminin bozulmuş olması. Bu durumda da önce sperm üreten kök hücrelerin çalışmasına mani olacak genetik bir eksiklik olup olmadığına bakılır. Böyle bir genetik eksiklik durumunda ilaçla sperm üretimini artıramayız ama mevcut hücreleri kullanabiliriz. Oysa kök hücreler sağlıklıysa, bir süre ilaç kullanılmasıyla hücre sayısı artabilir. İlaçların protokollerinin belirlenmesi FSH, testosteron ve estradiol hormonlarındaki bozukluk durumuna bağlıdır. Bozukluk varsa, buna yönelik düzeltici tedavi verilir, yoksa kök hücreleri uyaracak metabolik tedavi ajanlarına başvurulur. Bir sperm döngüsü yaklaşık 74 gündür. Dolayısıyla 3 aylık bir tedavi yeterli olabilir. Bazı durumlarda bu süre 2 siklusa çıkabilir.
- Bu aşamalar geçildikten sonra, testislerde tüp bebeğe uygun olgunluk seviyesinde sperm hücresi olup olmadığı araştırılır. Postmayotik ya da haploid hücreler, döllenme yapabilme kapasitesine gelmiş hücrelerdir. Elimizde, bu hücrelerin varlığını gösterecek değerli markırlar var.
- Postmayotik hücre varsa, mikroTESE’ye geçilir. TESE ile 2 çeşit hücre çıkabilir: kuyruklu olgun spermatozoa ya da kuyruk gelişimi yetersiz spermatid serisi hücreler. Spermatozoa çıkarsa standart ICSI ile tüp bebek yapılırken, spermatidlerin çıkması durumunda yeni ROSI tekniği uygulanır.
- TESE ile alınan dokular bir kez daha genetik incelemeye gönderilerek, çocukta anormal bir gelişime yol açabilecek bozukluklara bakılır, sağlıklı sperm hücresi olduğu gösterilirse, tüp bebek gerçekleştirilir.
- Şayet bu protokol izlenirse, yaklaşık %80 olguda döllenme gerçekleşmekte ve embriyo transferi yapılabilmektedir. Ancak daha öncesinde embriyoların genetik yapısı PGD ile incelenerek, bir kez daha sağlıklı olup olmadıkları kontrol edilebilir.
- Embriyoların anneye nakledilmesinden sonra da gebelik yakından takip edilmeli, olası bir anormal fetüs gelişimi durumuna karşı dikkatli olunmalıdır.
- Beşinci güne kadar gelmiş sağlıklı embriyolar var ve anne adayına transfer de edilmiş ancak gebelik görülmemişse, sperm yönünden endişe etmeyin. Çünkü gebelik gelişmesi için yumurtanın da sağlıklı olması gerekir. Oysa yumurtayı sperm gibi detaylı inceleyemiyoruz. Tanı koyamayacağımız çok sayıda eksikliği ya da kusuru bulunabilir. Böyle bir durumda, saklanmış sperm hücreleri varsa bir daha TESE yapmaya gerek kalmadan bunlar kullanılarak ileride yeniden tüp bebek denenebilir. Yumurta sayısı ve kalitesi dikkate alınarak, kadının hazırlığında da düzenlemeler yapılabilir.
İşte, yeni ROSI tekniği azospermi tedavisinde köklü bir değişim yarattı. Başka şekilde gebe kalma şansı sıfır olan bir çift için, %10’luk gebe kalma başarısı yeni bir umut olabilir.
