1. Zamanlama: Kadında yumurtlama ayda sadece bir kez olur. Yumurta genital kanallarda yaklaşık 48 saat canlı kalabilir. İşte bu günlerde cinsel ilişkiye girilirse çocuk olma şansı en fazladır. Ama bu günlere rastlamayacak şekilde cinsel ilişki planlanırsa, o zaman etkin bir doğum kontrolü sağlanılır. Yumurtlama zamanının doktor tarafından belirlenmesi doğrusudur. Ama bunu saptayacak pratik yöntemler de mevcuttur, örneğin idrarda hormon tayin eden kitlerde olduğu gibi. Ama genel olarak iki adetin tam ortasına rastlayan (28 günde bir kez adet gören kadın için bu 14. güne karşılık gelir) gün ve bunun gerisi ve önündeki 6’şar günü içine alacak şekilde yaklaşık 13 günlük süre, tehlikeli kabul edilmeli ve bu günlerde ilişkiye girilmemelidir. Bu günlerin sayısı ne kadar artarsa yöntemin güvenilirliliği de o kadar artar. Yine de 100 çiftin 20-45’inde, zamanlama uygulansa bile istenmeyen gebelikle karşılaşılabilmektedir.
2. Geri çekme: Herhangi bir masrafı olmayan ve hiç yan etkisi bulunmayan bir korunma yöntemidir. İlişki esnasında boşalmaya yakın geri çekilerek yapılır. Ancak çok dikkatli olunmalı, çünkü geç kalınırsa meni vajen içerisine boşalabilir ve arkasından gebelik ortaya çıkabilir. Erkeğin kendini iyi ayarlaması ve geri çekilmek için tam zamanlama yapması gerekir. Bu durum bazı eşlerde cinsel ilişkiden tatmin olunmasını olumsuz etkileyebilir. Aslında gebelikten korunmada güvenilirliliği oldukça azdır. Yaklaşık 100 çiftten 18’inde dikkat edilmesine rağmen koruyucu olamamakta ve gebelik görülmektedir.
3. Kondom (kaput): Bu amaçla kullanılan araçlar arasında en eski olanıdır. Hem gebelikten koruyucu rolü vardır hem de cinsel yolla hastalık geçişini engeller. Özellikle AIDS geçişinden korunmada önerilir, ama yine de bu hastalıktan korumadaki başarısı %50-70 arasındadır. Kauçuktan yapılmış bir kılıf olup, sertleşmiş durumdaki penisin üzerine geçirilir. Cinsel ilişki sırasında çıkmamasına ve yırtılmamasına dikkat edilmelidir. Yine de %7-13’ünde ilişki sırasında yırtılmaktadır. Bu durumda vajen içerisine kaçan meni nedeniyle gebelik gelişebilir. Kondom kullanımı sırasında yine de %12 çiftte gebelikle karşılaşılabilmektedir.
Kondom kullanımı sırasında dikkat edilmesi gereken hususlar: Kondom sertleşmiş durumdaki penise takılır. Yırtılmaması, iyi takılması ve ilişki sırasında kayarak çıkmamasına özen gösterilmelidir. Çok eski kondomların güvenilirliliği azalır.
4. Vazektomi: Geri dönüşü olmayan bir gebelikten korunma yöntemidir. Lokal anestezi altında her iki meni kanalı kesildikten sonra, açık uçları bağlanarak yapılır. Ayaktan uygulanan bir cerrahi müdahale olup, yapıldıktan hemen sonra şahıs işine dönebilir. Ancak 2-3 gün istirahat etmesi önerilir. Komplikasyonu yok denecek kadar düşüktür (kanama, enfeksiyon ve uçlarda granulasyon oluşması).
İşlemden sonra 3 ay süreyle menide sperm çıkmaya devam edebilir. Bu süre içerisinde eşler diğer yöntemlerle korunmalıdırlar. 3. ayın sonunda 2 kez yapılan sperm analizinde azoospermi gösterildiği zaman, güvenli cinsel ilişkiye müsaade edilir. Ama yine de olguların %0-3’ünde zaman içerisinde kesilen kanalların uçları birbirine kaynayarak sperm çıkmaya başlayabilir ve gebe bırakılınabilinir. Bunun daha önce çifte anlatılması gerekir. Vazektomi yapıldıktan sonra şahıs testislerinde ve epididimlerde dolgunluk, hafif ağrı hissedebilir. Vazektomi yapılmadan önce eşlerin her ikisinin de yazılı iznini almak gerekir.
Daha sonra yeniden çocuk sahibi olmak istendiğinde ya mikrocerrahi teknikle kesilen meni kanalları uçları birbirine dikilir (başarısı %70-90) ya da TESE yöntemi ile testislerden alınan sperm kullanılarak tüp bebek yapılır (başarısı %30). Her ikisinin de başarısı düşük olup, her zaman sonuç vermeyebilir. Bu nedenle geri dönüşü olmayan bir yöntem olarak kabul edilmelidir.
En güvenilir ve kalıcı yöntemdir.
İspatlanmamış olmakla birlikte, vazektomi yapılmasının ateroskleroz, diyabet, immünolojik hastalık ve prostat kanseri riskini artırdığı ileri sürülmüştür. Bunlarla ilgili çalışmalar yetersiz olup, mevcut veriler bir riski bulunmadığını telkin etmektedir. Yine de vazektomi yapılan şahsın bunları bilmesi önerilir.
Son zamanlarda meni kanallarını kesmeden içerisine tıkayıcı maddelerin verilmesi ya da dışarıdan klempe edilmesi üzerinde de çalışılmaktadır.
Aşağıdaki yöntemler henüz kesinlik kazanmamış ve halen üzerinde çalışmaların devam ettiği uygulamalardır.
5. Hormon kullanımı: Burada amaç hipofizden salgılanan seks hormonları FSH ve LH’nın baskılanarak, testis içindeki testosteronun düşürülmesi ve dışarıdan bir miktar testosteron verilerek erkeklik fonksiyonlarının sürdürülmesine dayanmaktadır. Bu amaçla üzerinde çalışılan ilaçlar testosteron ile birlikte norethisterone, cyproterone acetate ve GnRH antagonistleridir. Ancak gerek uygulanım sıklıkları gerekse etkinlikleri bakımından yaygın olarak pratik kullanıma girmemişlerdir.
6. Gossypol: Pamuk tohumu yağından elde edilien bir bitkisel üründür. Çin’de kullanılmıştır.
7. Ultrasonografi: Ultrasonografi ile spermatogenezin tahrip edilmesi esasına dayanmaktadır.
8. Isı: Testisleri yüksek ısı altında tutarak sperm üretiminin bozulması esasına dayanır.
9. Tripterygium wilfordii, nitroimidazoller ve ornidazole, sulfasalazine, alkalize edici ilaçlar: Hiç birisinin pratik olarak erkek kontrasepsiyonunda kullanımı mevcut sonuçlara bakılarak, önerilmemektedir
