ŞİŞMANLIK SPERM MORFOLOJİSİNİ VE DNA SAĞLIĞINI BOZABİLİR
Sperm morfoloji bozukluklarının tedavisi çoğu olguda mümkün olmamaktadır. Ancak yakın tarihli çalışmalar, aşırı kilonun sperm fonksiyonlarını bozduğun ortaya koymuştur. Bunlar arasında en belirgin bozukluk da sperm morfolojisi ve DNA hasarı üzerinde görülmekte.
511 hasta üzerinde yapılan geniş bir çalışma, bu sorunu açık biçimde ortaya koymakta. Gerçekten de, eğer çocuk olmaması nedeniyle başvuran erkelerde kilo/boy şeklinde tanımlanan Vücut Kitle İndeksi (BMI) hesaplandığında, belli bir oranın üzerindeyse, spermlerin şeklinde de belirgin derecede bozulma olduğu gösterildi (1).
BMI hesabı şu şekilde yapılır: Kilo (kg) / Boy karesi (m2). Buna göre:
BMI <18.5 çıkarsa; zayıf demektir
BMI 18.5-24.9 arasındaysa normal
BMI 25.00-29.9 arasındaysa kilolu
BMI ≥30 ise obez grubuna girer.
Araştırıcılar; normalin üzerinde BMI bulunan erkeklerin sperm morfolojilerinin istatistiksel olarak anlamlı derecede düştüğü sonucuna vardılar (r=0.47, P = 0.038).
Burada sorun, vücutta artan yağ miktarının testosteronu östrojene çevirerek, testosteronu kısmi olarak düşürmesine bağlanmakta (Total testosteron için r = -0.35, P = <0.0001; serbest testosterone için r = -0.25, P = <0.0012 ve SHBG için r = -0.44, P = <0.0001).
Aşırı kilonun gebeliği önleyici etkisi sperm morfolojisini bozarak olmakla birlikte, çocuk olmasına mani olan husus sadece şekil 
bozukluğundan değil, aynı zamanda böyle olgularda sperm DNA içeriğinde hasar oranındaki artışa da bağlanmakta. Gerçekten de Fransa’da yapılan çok merkezli bir araştırmada çocuğu olmayan 313 erkek taranmış ve bunlar arasında BMI yüksek çıkanlarda spermlerin DNA hasarında artış olduğu ortaya çıkarılmıştır (OR 95% güvenilirlik aralığında : 2.5) (2).
Bunu destekler nitelikte bir başka rapor ise Amerika Birleşik Devletleri Harvard Üniversitesinden geldi. Buna göre BMI > 35 olan erkeklerde sperm DNA hasar oranı belirgin artmaktadır. Burada da kilo artışının serum testosteronu ve SHBG miktarlarını düşürdüğü, östrojeni ise belirgin yükselttiği görüldü (3).
Brezilya Sao Paulo Federal Üniversitesi’nin raporuna göre de, kilosu fazla olan (BMI > 30) erkelerde sperm DNA hasarı artmaktaydı. Bu grubun bir diğer gözlemi ise, aşırı kilonun sperm hareketini bozduğu olmuştur. Araştırıcılar bunu sperm mitokondrisinin çalışmasındaki bozulmaya bağlamaktalar. Gerçekten de sperm mitokondrisi sperm hareketi için gerekli olan enerjinin üretildiği yerdir. Buranın az çalışması enerji üretimini bozarak sperm hareketini azaltıyor olabilir (4).
Bütün bunlardan çıkan sonuç, kilo fazlalığının gebelik gelişmesini önleyebileceğidir. Eğer böyle bir durum söz konusu ise, fazla kilolardan kurtulmak bozulmuş sperm morfolojisini düzelterek ve hasarlı DNA oranını azaltarak çiftin çocuk sahibi olabilme şansını artırabilecektir
Kaynaklar
1) Macdonald AA, Stewart AW, Farquhar CM. Body mass index in relation to semen quality and reproductive hormones in New Zealand men: a cross-sectional study in fertility clinics. Hum Reprod. 2013 Oct 15.
2) Dupont C, Faure C, Sermondade N, Boubaya M, Eustache F, Clément P, Briot P, Berthaut I, Levy V, Cedrin-Durnerin I, Benzacken B, Chavatte-Palmer P, Levy R. Obesity leads to higher risk of sperm DNA damage in infertile patients. Asian J Androl. 2013 Sep;15(5):622-5.
3) Chavarro JE, Toth TL, Wright DL, Meeker JD, Hauser R. Body mass index in relation to semen quality, sperm DNA integrity, and serum reproductive hormone levels among men attending an infertility clinic. Fertil Steril. 2010 May 1;93(7):2222-31.
4) Fariello RM, Pariz JR, Spaine DM, Cedenho AP, Bertolla RP, Fraietta R. Association between obesity and alteration of sperm DNA integrity and mitochondrial activity. BJU Int. 2012 Sep;110(6):863-7.
